【★】 【★】پولیسێت مالپه‌ری بدیڤ ته ڤه خو توماربکه【★】
Latest topics
Top posters
| admin (156) |
| |||
| shvan_guli (31) |
| |||
| shvan.nl (10) |
| |||
| niwar (4) |
| |||
| bewar-duhoki (2) |
| |||
| دا ر زين (2) |
| |||
| support-kurd (2) |
| |||
| sheto (1) |
| |||
| lara m (1) |
|
بابه‌تێن مالپه‌ری
Loading
پیڤانا حه‌ژێکرنێ
زانینا حه‌ژێکرنێ
زانینا حه‌ژێکرنێ دناڤبه‌را دوو که‌سا ... ڤالاهیا ئێکێ ناڤێ که‌سێ ئێکێ بنڤیسه و ڤالاهیا دووێ ناڤێ دووێ بنڤیسه و ته‌خمین کلیک که ... ناڤا بپیتێن ئنگلیزی به‌س بنڤێسه.
feeds
ژێده‌ر و ئیلهاما هه‌لبه‌ستا ئه‌حمه‌دێ موخلص (نالبه‌ند)
Rûpel 1 ji 1
ژێده‌ر و ئیلهاما هه‌لبه‌ستا ئه‌حمه‌دێ موخلص (نالبه‌ند)
by admin Fri Jul 30, 2010 12:08 am
ژێده‌ر و ئیلهاما هه‌لبه‌ستا ئه‌حمه‌دێ موخلص (نالبه‌ند) - ماهر به‌رواری
[You must be registered and logged in to see this link.]
2007.11.29
موخلص ل ساڵا 1308مشه‌ختی به‌رامبه‌ری سالێت (1891ز-1892ز) ل کێله‌ک و به‌ربه‌ڕوژکێ چییایێ مه‌تینا، ل گۆندێ بامه‌ڕنێ، ژ دایک د بیت، هێدی هێدی وه‌رارێ د که‌ت، مه‌زن د بیت، د بیته زڕکوره، ل به‌ر ده‌ستێ دایکا خوه خاندنا ده‌ستپێکا ئولی (جزیعه‌ما و ته‌باره‌ک و قورئانێ) ختم و جاری د که‌ت، های ژ دونییایێ د بیت، خوه د تشتا د گه‌هینیت، ب خه‌زایێ (ژینگه‌ه) جانێ گۆندێ بامه‌رنێ داخبار د بیت، د سه‌ر دا چییایێ مه‌تینا یێ ب دار، ڕه‌ز و ڕێل، د بینیت، د بن دا جنیک، بیستانک و ئاقارێ لاتک لاتکیێ بامه‌ڕنێ یێ خه‌ملاندی و چاندی ب هه‌می ڕه‌نگێت فێقی و شینکاتیێ د بینیت، ل ڕوژهه‌لات و ڕوژئاڤا گر، مل و نهالێت وه‌رباندی و ب داروبار خه‌ملاندی د بینیت، ئاڤه‌کا بوش، بایه‌کێ هین وپاقژ، فێقییه‌کی مشه، کولیلک و گولێت ڕه‌نگ ڕه‌نگ، به‌ربهاڤه‌کێ به‌ردای و د لڤه‌که‌رێ ده‌ڤه‌را دوسکییا، جڤاته‌کا جوتکارا ساده، بێ رکمانی و ئارێشه، ب ڤییان، تێکه‌لی، که‌یف، حه‌نه‌ک و تڕانه، چه‌راندنا لێواز و کارکا، شه‌ڤه‌ڕوک، بێل بێلاڤا، ئاخ بان، هێلا مازییا، داوه‌ت و سه‌رکێ زاڤای، د به‌ر ڕنگێن و جنگێنا نالبه‌ندییا بابێ خوه ئه‌مینێ نالبه‌ند ڕا د خه‌و د چیت، ئه‌ڤه هه‌می د بنه هێڤێن و جه‌بل بۆ ئاڤاکرنا هه‌لبه‌سته‌کا سڤک، بێ گرێک، خۆمالی، دلڤه‌که‌ر، ب ڕه‌وش و سه‌لیقه و ب کێر.
موخلص ڕوژانه ب هزارا وێنه و دیمه‌نێت ئنتیکه‌یێت ده‌ردورێت خوه، ڕویدان، حه‌نه‌ک، یاری و تڕانا د سینگێ خوه دا د په‌نگینیت، د وه‌ربینیت، موخل و بێژینگ د که‌ت، د ئافرینیت، ژ به‌ر د که‌ڤیته داده‌کێ، د ڤێت ده‌رینیت، ئه‌زمان لێ د گه‌رهیت، سه‌قا، پڕ بێژ و له‌بله‌بان د بیت، په‌یڤا د ده‌ته به‌ر ئێک و د گوگڕینیت، جار جارا ژی سه‌لیقێ د ده‌تێ و لێک د ئینیت، ب هه‌لبه‌ستکا (چته وه‌ره جانێ هه‌که بچویک دێ ل ته که‌ن کوری کێشانێ) (1)، ل به‌ر کارکا، ب خوه د حه‌سیت کو د هندرێ وی دا هه‌بوون و شییانه‌ک یا په‌یدا د بیت، به‌لاغه‌ت، لێک ئینان، هه‌لبه‌ست یا ل ده‌ڤ د ئاقدیت.
د. مه‌سعود کتانی، دۆست، هه‌ڤال وحه‌زژێکه‌رێ موخلصی و هه‌لبه‌ستێت وی، وه‌سا لێ د نێریت کو موخلصی هه‌ر ژ سنێلییا خوه، د ژیێ (12-13) سالی دا، ل به‌ر کارکا، ل جڤاتا ده‌ست ب هه‌لبه‌ستێ کرییه، په‌یڤ داینه به‌رک، هه‌ڤۆک لێک ئیناینه و جان ڤه‌هاندینه وه ڤێ مالکا هه‌لبه‌ستکی ب ده‌ستپێکا ڤی کاروانێ دویر و درێژ دادنیت، به‌لێ مه‌ڵا طه مایی پشتگیرییا ڤێ بوچوونا وی ناکه‌ت و ب نه‌وه‌یی دده‌ت خۆیاکرن، ل وێ باوه‌ریێ یه کو موخلص وی ده‌می یێ بچویک بوو ئو بچویک هه‌می بۆ خوه ڤان تۆڤه هه‌ڤۆکا لێک د ئینن، خوه پشتڕاست د که‌ت ژ به‌ر کو ل دویڤ خاندن، پسیار، لێ گه‌رهان و ل دویڤچوونا هه‌لبه‌ستێت وی، چ شوینوارک، که‌ر و پرتێت هه‌لبه‌ستێت وی یێت وی ده‌می نه‌که‌تنه ده‌ست، ئه‌و د وێ هزری دایه پشتی موخلصی قه‌ستا بێدوهێ و مایێ ل ناڤ به‌رواری باڵا کری، ل سالا 1914ز، ل ژیێ 23 ساڵی دا، د بنه‌ماله‌کا توره‌ڤان د ته‌شقلیت، ژ وان هینی هه‌لبه‌ستا د بیت و هه‌لبه‌ستا وی پشتی د که‌ڤیته ئه‌ڤینییا ئامینا ده‌شتانی و بۆ هار و دین د بیت، د گه‌هنه گوپیتکێ و ناڤدار د بیت (2)، لێ ب هزرا من ئه‌ڤه هنده‌ک دویره ژ راستیێ، بوچوونا د. موسعود کتانی یا بنه‌جه تره، ژ به‌ر کو موخلص د سالا 1914زدا قه‌ستا بێدوهێ کرییه و تیکه‌لی ل گه‌ل مالا شێخێت مایێ، تایبه‌ت شێخ محمد پارسای کرییه، ل به‌ر ده‌ستێ وان هینی گه‌له‌ک تشتا بوویه و مفا ژ وان وه‌رگرتییه، لێ ئه‌ڤ ده‌مێ کورت، ژ سالا 1914ز – 1924ز کو ل وی ملی بوو، تێرا هندێ ناکه‌ت کو شه‌هره‌زاییه‌کا هنده یا ئنتیکه د هه‌لبه‌ست ڤه‌هاندنێ دا په‌یدا بکه‌ت، هه‌لبه‌ستا وی ب گه‌هیته گوپیتکا خوه، ڕاسته کاریگه‌رییا شێخا و ئامینایێ پاله‌کا مه‌زن ب هه‌لبه‌ستێت وی ڤه‌نا، گه‌رمی و وه‌راره‌کا به‌رچاڤ ب خوه ڤه دیتن، لێ هه‌لبه‌ستڤان د ڤی ده‌مێ هۆ یێ کورت دا ناگه‌هیته ڤێ حنێرێ، هه‌که بنگه‌ه و بزاڤ و پێکوله‌کا دی ل په‌ی وێ نه‌بیت، هه‌روه‌سا گێول، مه‌ره‌ق، حه‌ز و حنێرا هه‌لبه‌ستێ، تشته‌کێ نه‌یێ دروست کرییه، ئیلهامه‌کا خه‌زایی و خۆداییه، د گه‌ل مرۆڤی دایه، هه‌ر ژ دایک بوونێ و هێدی هێدی وه‌رارێ د که‌ت ل گه‌ل وه‌رارا مرۆڤی و د گهیت.
ب داخڤه، موخلصی کێم دیرۆک، ده‌م و جهێ نڤێسینا هه‌لبه‌ستێت خوه ل سه‌ر ده‌ست نڤێسێت خوه تومار کرینه، کو پێدڤی بوون بۆ گێنگه‌شه‌کا وه‌کی ڤێ، مرۆڤ دا شێت ب دروستاهی ڤه‌کولیت، ژێک ڤه‌وژیریت و بریارێ ل سه‌ر ده‌ت، د بیت کو هه‌لبه‌ستێت وی یێت 10 ساڵێت به‌راهیکێ ژ به‌ر کو ده‌ستپێک و د لاواز بوون ژ ناڤ بربن ئان پشتی ده‌مه‌کی ده‌ستکاری تێدا کربن و نویژه‌نکربن، بۆ زانین و لێکولین، که‌ڤن ترین هه‌لبه‌ستا وی یا که‌تییه ده‌ستێ مه، کو دیرۆک و جه ل سه‌ر دانینه، پشتی 6 ساڵا یا چوونا وی یا بێدوهێ، ل بامه‌ڕنێ ب شێخ مه‌ظهه‌ر مایی نڤێسییه، ل ساڵا 1920ز، ژیێ وی (28-29) ساڵ بوو. (3)
سال د هێن سال د چن، موخلص د که‌ڤیته به‌ر فه‌قاتیێ، ل ئامێدیێ، ل دهۆکێ، ل زاخۆ، ژ مال د ڤه‌قه‌تیت، د حوجرا دا پالڤه‌دده‌ت و د مینیت، د بیته جوقێ فه‌قییا، د که‌ڤنه به‌ر خاندنا ئولی، د به‌رڕا هه‌لبه‌ست و مه‌دیحێت ئولی د بێژن، خوه هین د که‌نێ و ب سه‌رهلدبن. کت و مات ژێ به‌رده‌وامیێ د ده‌نێ، ل په‌ی هه‌لبه‌ستێ د که‌ڤن، پێڤه د هێن گرێدانێ و هه‌لبه‌ستا د ڤه‌هینن.
موخلص د بیته زڕکوره، سنێله وبالق د بیت، هه‌لبه‌ستێت ئولی و یێت ئه‌ڤیندارییا خۆدایی و پاقژ، یێت مه‌لایێ جزیری (1570ز-1650ز)، وی تێوه‌ر د که‌ن، ل دلێ وی د هێن و پێ داخبار د بیت، وێ سه‌لیقه و سوفینیزمێ د حه‌بینیت و گه‌له‌ک هه‌لبه‌ستێت درێژ ب وی قالبی د ڤه‌هینیت.
هندی کو عیلم من هه‌بن و زهنی جه‌ما که‌م ئه‌زمان و فکر وه‌ک ب عینایه‌ت نه سه‌قا که‌م
ئه‌ز دێ ژ دلێ کوره چه‌وا مه‌دح و سه‌نا که‌م فه‌همێ منه قاصر وه نه‌شێم وه‌صفی ئه‌دا که‌م
مه‌داح ژ ته‌ڕا خالق و هندی مه‌له‌کینه...(4)
موخلص تیکه‌لی هه‌لبه‌ستڤانێت ده‌مێ خوه د بیت، ل ده‌ڤه‌را به‌هدینا، تایبه‌ت ل بامه‌رنێ و ده‌ردورێت وێ، هه‌لبه‌ستێت، خانی (1650ز- 1707ز)، شێخ غیاث الدین نه‌قشبه‌ندی، شیخ طه یێ مایی (1842ز-1919ز)، به‌کر به‌گێ ئه‌رزی، ... یێت نازک، سڤک، کورت و ب سه‌لیقه، کار لێ د که‌ن، ل دلێ وی د هێن، ژ قالبێ هه‌لبه‌ستا درێژ، داگرتی، گران، ب خه‌یال و چه‌ڤه‌نگ جاروبارا ده‌ر د که‌ڤیت، هه‌لبه‌ستا ب زمانێ جڤاکێ د نڤێسیت، ل ئاستێ ڕه‌وشه‌نبیرییا وان د گوگڕینیت، ل سه‌ر رویدان، که‌یف، تازی، پێگوتن، تڕانه و چڤێلییا د نڤێسیت، له‌و ئه‌ڤ تۆڤه هه‌لبه‌ستێت وی پتر جهێ خوه د دلێ خه‌لکی دا د که‌ن و د که‌ڤنه سه‌ر ئه‌زمان و ده‌ڤێ خه‌لکێ و ل دیوانا د هێن ڤه خاندن و ژ به‌رکرن.
موخلص خوه بوو هه‌لبه‌ستێ ئاماده د که‌ت، پێکولێ د که‌ت و خوه لێ د جه‌ربینیت، باوه‌ری ب خوه د هێت، هه‌لبه‌ست ل ده‌ڤ وه‌رارێ د که‌ت، به‌ره‌ڤ ئاقدین و گه‌هشتنێ د چیت، ل بێدوهێ، ل به‌ر ده‌ستێ شێخ محمد پارسای، شێخ طه مایی، په‌یداکرنا شه‌هره‌زایێ د هه‌لبه‌ستێ دا، نقو بونا وی د ئه‌ڤینییا دلبه‌را خوه، نازک، هیڤی و عه‌زیزا ل به‌ر دلێ خوه، ئامینا کمێتا ده‌شتانی، هه‌لبه‌ستا وی پسپور د بیت، ڕه‌واجێ د که‌ت، د بیته نمونه و د سه‌ڕدیت (دئاقدیت).
هه‌لبه‌ستێت ڤی ده‌می نڤێسین، د گران بهانه، هندی بێژی د وه‌رباندی، تژی مه‌عنانه، کورت و د داگرتینه، خه‌یال، وێنه و جه‌ڤه‌نگێت گه‌له‌ک نازک وخشیمانک ب کار ئیناینه، ب زمانه‌کێ حلی، زه‌لال، سرت و بێ هه‌زقین نڤێسینه، خوه ژ درێژی، گرانی، گرێک تێخستن و جه‌ڤه‌نگا باز دایه، ب زمانه‌کێ خۆمالی، خوه دویر کرن ژ په‌یڤێت عه‌ره‌بی، تورکی و فارسی گوگڕاندینه، زمانێ وی وه‌ک یێ شرکاکێ لی هاتییه، نه‌شییایه دانیته سه‌رێک، هه‌لبه‌ست وه‌ک سرکێ بوو هاتییه، خامێ وی ڤێرا نه د گه‌هشت (5)، چ خه‌یال و ئیلهاما هه‌لبه‌ستێ بۆ د هات بێ تێکڤه‌دان، لێ زڤڕین و ب سه‌ردا چوون به‌ڵاڤ دکر.
موخلص ڕژدیێ ل سه‌ر زمانێ خومالیێ کوردی د که‌ت، باش یێ لێ ڕه‌هوانه، پێ د نڤێسیت، خه‌لکێ هایدده‌ت پێ بنڤێسن و بخوینن، دا هندا نه‌بیت، دخازیت هه‌لبه‌ستێت خوه ب زمانێ شرینێ دایکێ بنڤێسیت، ل ناڤ خه‌لکی به‌لاڤ که‌ت، چونکی کوردستانی دێ باشتر تێ گهن و زه‌وقێ ژێ بینن ، جارا ژ وان هه‌لبه‌ستڤانێت کوردستانی یێت ب زمانێت دی د نڤێسن، د غه‌یدیت، گه‌فا لێ د که‌ت د بێژیتێ " هه‌ر نه‌ته‌وه‌کی دیوانێت هه‌لبه‌ستا، ب زمان و دیالێکتێت خوه هه‌نه و پێ ناڤدار بووینه، ته‌نێ کورد نه‌بن، ژی بێ به‌هر مانه!!! به‌سه هوین ب دویڤ بییانییا که‌تین، ب زمانێ وان د نڤێسن، وه زمانێ شرینێ کوردی هێلایه، ب زمانێ خوه یێ شرین ل گه‌ل خه‌لکێ باخڤن، پێ بنڤێسن، ئه‌ز ژ قورئانێ فێری عه‌ره‌بیێ بوویمه، لێ شانازیێ ب زمانێ کوردی د که‌م و د دلێ من دا یه. ل ڤێرێ مرۆڤ چ جوداهییه‌کێ نابینیت د نێڕین و بوچوونێت وی ئو ئه‌حمه‌دێ خانی، د ڤێ مه‌سه‌لێ دا، ژ به‌ر کو خانی گرنگیێ ب زمانی، تایبه‌ت بۆ بجویکا د مه‌م و زینێ و نوبهارا بچوکا دا، راسته ڕاست و ڤه‌کری د ده‌ت.
هه‌لبه‌ست و بوچوونێت هه‌ردو ئه‌حمه‌دا (جزیری و خانی) باندورا خوه ل سه‌ر هه‌لبه‌ستا ئه‌حمه‌دێ موخلص د که‌ن، موخلص د بیته په‌پوکه‌ک د ده‌ستێ وان دا، ژ که‌هنیێت زه‌ڵال و خۆمالیێت وان تێهنکا خوه د شکێنیت، گه‌له‌ک وینا بۆ موکوم کرن و ئاڤاکرنا هه‌لبه‌ستێت خوه ژ وان قه‌ر د که‌ت، خوه ب وێرس و درێژه پێده‌رێ رێبازا وان دادنیت، وان ب سه‌یدا و سه‌رکێشێت هه‌لبه‌ستڤانا د هژمێریت.
هه‌می کاتب نه خۆدان خه‌تێ پاك پێشکێش نه هه‌ژینه ل خانی...
بارک الله لک هه‌رده‌م شاعر تو چه‌وا هنده فه‌صاحه‌ت زانی...
ته به شعرێ لوغه‌تێ که‌ڤنێ مه ساخکر تۆ ل سه‌ر مه هه‌ر بارانی...(6)
ڤێت ئه‌کابر ئیعتراضێ لمن نه‌که‌ن من نه‌گوته بۆ حضورا وان شرین
بۆ بچیکا گووت مه بۆ که‌یف و که‌نی له‌و ب کرمانجی من گووت دا تێ ب گه‌هی...(7)
ایها الآکراد خافوا و استحوا لیس فیکم شاعر یحي الوطن...
قد ترکتم لهج آباء کرام هل علمتم انه عار علن؟
کلموا الناس بما فی انفسکم من لسان الاصل کی لا تمتحن...
قد کفاکم من لغات الغیر ما انتموا حصلتموه بالمنن...
فاکتب الکردي و اقرا لهجه ان یفید الکاتب فی کل فن...
احمد الله علمت العربی فخري الکردي و فی بالی سکن (
لکل قوم لسان و لهجتهم بها لهم فی کلام الشعر دیوان...
قام لهم احمدان الخانی و الجزیری علیهما من اله الخلق رضوان
منا هما سیدا الآشراف و الشعرا بالشعر قد نطقا فالدهر فرحان
ثالث اثنین قام الیوم بعدهما للشعر احمدکم هذاک برهان (9)
موخلصی یێ ب خوه شه‌رمه، یێ ب عاره، بێ دادیێ ناحه‌بینیت، کێماتیێ ل به‌ر که‌سێ د انانیت، ب قه‌شمه‌ریێت بییانییا ل سه‌ر کوردا و کێمکرنا وان دل گران د بیت، ته‌حه‌ملێ ناکه‌ت، دادرسیتێ و به‌رهنگار د بیت، په‌سنا کوردا د که‌ت ، ب توره، فێهرس و مێر د هژمێریت، لێ د سه‌ر هندێرا ژ کوردا یێ رازی نیینه ژ به‌ر کورد پویته‌ی ناده‌نه ب توره‌ی و هه‌لبه‌ستا، بووینه پێتڕانک و قه‌شمه‌رێت خه‌لکێ، هه‌لبه‌ستێت وی د ده‌ستا دا ماینه، که‌س قڕانه‌کی ناده‌تێ، داباغێ کوردا ژ بۆ خزمه‌ت، مفا و سه‌ر بلندییا کوردا، چاپ بکه‌ت، ئه‌ڤ ئه‌گه‌ره وی د ئازرینن، که‌رب گرتی د بیت، ژ به‌ر ته‌عنێت وان دانانیت، ژ که‌ربێت وان دا. خۆرت تر و ڕژد تر د بیت ل سه‌ر هه‌لبه‌ستا نڤێسینێ، به‌رده‌وامیێ د ده‌ته نڤێسینا هه‌لبه‌ستێ، دا وێ گه‌وه‌رێ پڕ که‌تن، به‌لکی گه‌له‌ک چاڤ لێ بکه‌ن و کورد ل هه‌لبه‌ستڤانێت خوه خوه‌دی ده‌رکه‌ڤن.
لنک وان ئه‌م وه‌کی هرجا چیاینه نیهایه‌ت هنده بێ ناڤین و تامی
نزان ئه‌و مه کوردا ناڤ بلنده گه‌له‌ک ڕابوون ژ مه خاس و کیرامی
ژ که‌ربا وان مه ده‌ست هاڤێته شعری کو دا بزانن مه یا هه‌ی ئینتیزامی...(10)
هه‌ر که‌س ته‌عن دارن بۆ مه کوردا د بێژن بێ کیتابن بوونه حه‌یوان
کو نابن خۆدان شه‌وکه‌ت چو جارا که‌ڕ و د لالن نه ئه‌زمانه نه نیشان
ژ ڤێ طه‌عنێ مه ده‌ست هاڤێته شعرا کو هه‌ر بۆ غه‌یری مه نابیته مه‌یدان
ژ که‌ربا وان سه‌رێ کوردا مه ڕاکر مه ده‌ینا سه‌ر برینا تازه ده‌رمان... (11)
ئه‌حمه‌دێ موخلص د ناڤ قه‌هر، کۆل، ده‌رد و د خه‌ما ئولێ ئیسلامێ دا نقوم د بیت، چام د هێنه سه‌ری، د بیته تماشه، خازوک، پێتڕانکێ خه‌لکێ و هه‌یکری، د پلان و پروگرامێ خوه یێ ژییانی دا، سه‌رناکه‌ڤیت، تویشی گه‌له‌ک ده‌رده‌سه‌ری و هلنگافتنا د بیت، هندی د هێته ڤێ ڕه‌وشا خراب، باشتر لێ بکه‌ت، به‌رهنگاری ڤان ئارێشا ببیت و چاره‌سه‌ر بکه‌ت، لێ چه‌نسێ وی ناهێت، ڕوژ بۆ ڕوژێ بارێ وی گران تر لێ د هێت، د بنڤه د فه‌تسیت، هه‌می ده‌رگه لێ د هێن گرتن، ژییان ل به‌ر دارگران د بیت، خوه‌شی لێ پشت ڕێ دبیت. موخلص د دلێ خوه دا د وه‌ڕمیت، که‌رب د گریت، د فیرهێت، نه‌شێت ئێدی ته‌حه‌ملێ بکه‌ت، ڤان قه‌هر، کول و ده‌ردا د هندرێ خوه دا ب حه‌وینیت، چ ڕێیا نابه‌تێ، دڤێت بارێ خوه هنده‌ک سڤک بکه‌ت، ژێ ب ب ڕه‌ڤیت، ل هیڤییا ئیلهامێ د مینیت، ڤان وینه و تراجیدیا کوم د که‌ت، ل سه‌ر کۆرک د بیت، ب سه‌دا هه‌لبه‌ستێت کمێت ژێ د ئاقدن و به‌ر د گرن. که‌ربا خوه دا د ڕیژیت، دلێ خوه پێ هین و ده‌ڕێژ د که‌ت.
چ له‌وما من نه‌که‌ن ئه‌ز سوت و حه‌لهام
موسلمانا نه‌مایه غیره‌تا عام
بۆ ڤی قه‌هرێ ئو ته‌عنێ هات مه ئیلهام
کو به‌حرا ئه‌و که‌تینی بێ مه‌یاڤه... (12)
چه‌ند ئاسته‌نگ و رێگر د که‌فتنه د رێکا موخلصی دا، ژ بۆ نڤێسینا هه‌لبه‌ستا، هه‌که نها ده‌ه قاتی ڤان هه‌لبه‌ستێت ل به‌ر ده‌ست هه‌بان، وی ئیشاره‌ت ب هنده‌ک ژ ڤان ئاسته‌گ و ڕێگرا داینه، ئه‌ز د خازم کو ب کورتی ب سه‌ردا بچم، ژ به‌ر کو ل سه‌ری من ئیشاره‌ت دا، دو ئه‌گه‌رێت ڕژد بوونا وی ل سه‌ر هه‌لبه‌ستێ و زورییا به‌رهه‌مێ وی "موخلصی باوه‌ر ب خوه نه بوو کو دێ روژه‌کێ هه‌لبه‌ستێت وی هێنه چاپکرن، ژ به‌ر وی ده‌ست و دارێ نه بنه‌جه ، ده‌ستکورتی، موعیزی، پری ئالۆزی، شه‌ره‌نیخ و مشه‌ختی، پویته ب ناڤه‌ڕۆک، کورتکرن و زه‌نگین کرنا هه‌لبه‌ستێ نه‌دایه، سه‌ڕاست نه‌کرینه و ب سه‌ردا نه‌چوویه، ب سه‌دا هه‌لبه‌ستێت وی ژ بێ باوه‌ری، بێ خه‌می و پویته پێدانێ هندا بووینه، وی ب خوه ژی، ل ساڵێت دوماهیکا ژییانا خوه، گه‌له‌ک هه‌لبه‌ستێت خوه سوتن و ژ ناڤ برینه، هزرا ڤه‌جه‌ماندنا هه‌لبه‌ستێت خوه و چاپکرنا وان د که‌ت، زکاتێ د خازیت، بێشا ژ مه‌علما وه‌ر دگریت، ل هیڤیێ یه ل سوریێ چاپ بکه‌ت، هه‌روه‌سا ڕه‌وشا وی یا خرابا جڤاکی، مالداری، بێ ژنی، قه‌دا و به‌ڵایێت هاتینه سه‌ری د که‌ته بناسێت کێمییا به‌رهه‌مێ خوه، ژ بێ ژنی، غه‌زه‌ل و هه‌لبه‌ست بۆ نه هاتینه، هه‌روه‌سا ده‌ستکورتی، نه‌بوونا کاغه‌ز و قه‌له‌ما ب سه‌دا هه‌لبه‌ستێت وی د زکدا فه‌تسینه و به‌ر نه‌گرتینه. (13)
نێ غه‌زه‌ل تازه ناهێن گه‌له‌ک ژ دلی چونکه بێ ژن دائیما هه‌ر دل کۆلم
نێ ئه‌ڤه سه‌د جار مه گازندا خۆ گوت ما نه به‌سه یا کری وه ل من زوڵم؟ (14)
دا ژ من دایکا گولێ خۆ سل نه‌که‌ت سه‌ییدا نورانی یه بێری یا په‌زی
من له‌وا ئه‌ڤ شعره هۆ کۆرت گوتی یه کو مرۆڤ مه‌عتل دبی ژ بێ کاغه‌زی (15)
هناڤێت من بکه‌ن خش خش ژ بێ چائی ل خشخاشا
ژ بێ فێقی ژ بێ گۆشتی نه‌بیت غه‌یری ده‌و و نانی
ب نانێ گارس و ته‌حله‌ی به گارس دهوک و چیچ ماشی
فه‌صاحه‌ت دێ چه‌وا ژ من هێت ئه‌قل وان بر ب تالانی... (16)
د سه‌ر ده‌ست و دارێت وی ده‌می یێت به‌رته‌نگ و ب زه‌حمه‌ت را، قه‌تلازی و ب ده‌ست نه‌که‌فتنا کتێبا، کێمییا ئامویرێت ڕاگه‌گاندنێ مینا (ڕادیۆ، تێله‌ڤزیون و ڕوژنامه... )، ژ هه‌ڤ قۆت بوونێ ژ ده‌ردوورێت خوه، موخلصی بزاڤ و پێکول کرییه کو خوه ژ ڤی چارچوڤێ ته‌نگ ده‌ربێخیت و های ژ رویدان وبزاڤا ڕه‌وشه‌نبیرییا ده‌ردورێت خوه هه‌بیت، له‌و دێ بینی د حوجرادا ب مه‌ره‌ق ڤه کتێبا گولستانێ یا (سه‌عدی شیرازی) د خوینیت و لێ ڕه‌هوان دبیت، ژێ فێری زمانێ فارسی د بیت و پێ داخبار د بیت، هه‌روه‌سا ب زانین و کتێبێت نڤێسه‌ڤانێ مصری (ابن الحجر) (17) یژی داخبار د بیت، خوه د ئینیته رێزا وان ده‌ما ناڤ ل خوه د ده‌ت، ب خوه د خۆڕیت، فڕ و گه‌رم د بیت، ل کۆچک و دیوانا دا.
چاک بترسن ئه‌ز بزوت و ئاگرم
بۆ چ ئه‌ردێ حه‌ز بکه‌ن ئه‌ز حازرم
ئه‌حمه‌دم کوردم یه‌قین خۆش شاعرم
شبهی بۆ عیلمی مه‌ڵا (ابن الحجر) (18)
ئه‌ی گه‌لی دۆست و نیاسا ئه‌ڤه خۆش عیلمه وه خاند
ئه‌ز د ڤی فه‌نی وه‌کی سه‌عدی یو ئیبن و لحه‌جه‌رم... (19)
ئه‌حمه‌دێ موخلص وه‌کی هه‌لبه‌ستڤانێت کوردێت به‌ری خوه، جزیری، خانی، فه‌قیێ ته‌یران...ته‌ڤلی سوفی نیزمێ د بیت و د وێ رێبازێ دا وه‌رارێ د که‌ت، ل دویڤ د چیت و د که‌ته بنگه‌هێ هه‌رێ موکومێ هه‌لبه‌ستێت خوه، ژ قورئانێ ده‌ست پێ د که‌ت و ده‌رگه‌هێت خاندن، زانین، هزر، ئول و باوه‌ریێ لێ ڤه د بن، خوه د ئێخیته د چارچوڤێ ئولی دا، خوه فه‌هما و پێ د گه‌هینیت، د بیته مه‌ڵا و نسحه‌ت که‌ر و رێبه‌رێ ئولی، پڕانییا که‌دا خوه، هه‌لبه‌ستێت خوه د ئێخیته د خزمه‌تا وه‌رار، پیروزی، به‌لاڤکرنا ئولێ ئیسلامێ دا، د که‌ڤیته جڕه و شه‌ره‌نیخێ ل گه‌ل هزر و باوه‌ریێت هه‌ڤدژێت ئیسلامێ، چییا ژێ د هێت ب کریار و پروپاگندێ دڤی ده‌لیڤه‌ی دا د که‌ت، ب سه‌دا هه‌لبه‌ستێت ب کێر، ب حنێر و ئه‌نتیکه ژ بۆ خزمه‌تا باوه‌ری و ئولا ئیسلامێ نڤێساندینه، ژ حه‌دیس و ئایه‌تێت قورئانا پیروز مفا وه‌رگرتییه، پێ داخبار بوویه، هه‌لبه‌ستێت خوه پێ ب هێز و موکوم کرینه، ل سه‌ر بندکێ وان هه‌لبه‌ستێت خوه نژنینه، بنێره حنێرا وی کری د هه‌لبه‌ستا درێژا ب ناڤێ (چار وه‌خت) کو تێدا په‌سنا چار ده‌مێت دونییایێ و هه‌بوونا مروڤی، قوناغێت وه‌رار و مه‌زن بوونێ، مرن، روژا حساب، دان و ستاندن و ژیانا بن دونییایێ د که‌ت. ب ڤه‌کری و شانازی ڤه خۆیا د که‌ت کو ئه‌ڤ هه‌می زانینه، حنێر و هه‌لبه‌سته هه‌می ژ قورئانێ وه‌ک ئیلهام زانینه و وه‌رگرتینه.
جه‌هوه‌رێ من نه ڤه‌شێرن حه‌یفه دا سه‌قا ده‌م جهی کوردستانێ
ئافه‌رین بۆ ته هزار جار ئه‌حمه‌د ته ئه‌ڤا زانی هه‌می ژ قورئانێ (20)
چ من گووته حه‌دیسێ و ئایه‌تا گووت که‌سێ ئه‌و هو نه‌بیت وی دیت خوساری... (21)
موخلص ژ بۆ گه‌هه‌شتنا ئارمانجا خوه، رێ و مه‌سله‌کا نه‌قشه‌به‌ندی د هلبژێریت و ل سه‌ر دچیت، هه‌روه‌سا ژ طه‌ریقه‌تا غه‌وسێ گه‌یلانی ژی دویر ناکه‌ڤیت، ب ڤییان د گه‌ل د بیت، ژ ڤان هه‌رد و سه‌روکانییا ئاڤه‌کا زه‌ڵال ڤه د خۆت و تێهنکا خوه پێ د شکێنیت. ژ ده‌وله‌ت سه‌رێ خۆدێ ئو وان ئه‌ڤ ڕه‌نگه ته‌رتیب و زانینه ب ده‌ست د که‌ڤیت و چرایێ هه‌لبه‌ستا وی هل و گه‌ش د بیت.
ئه‌زم صادق منا زانی ب حوب ئه‌ڤ ته‌رز و ته‌رتیبه
هه‌می ژ ده‌وله‌ت خۆدێ و فه‌یضا طه‌ریقا غه‌وثێ گه‌یلانی... (22)
بابێ من سوفی ئه‌مینێ نه‌عله‌به‌ند من ئیمام غه‌وثه ئو شاهێ نه‌قشه‌به‌ند ...
موحیبه‌تێ ئه‌ز قادریمه و خدمه‌تێ نه‌قشبه‌ندیمه و مریدێ حه‌ضره‌تێ... (23)
غه‌وث و شاهێ نه‌قشه‌به‌ندن من هه‌وار
ئاڤ ژ هه‌ردو که‌هنییا من تێر ڤه‌خار
من نه‌هێلا ئه‌و شه‌رابا وان چوو جار
هه‌ردو وا کر ل قه‌لبێ من مه‌وات
نه‌قشه‌به‌ندی رێکم و حوب قادری
من ب ڤێ چه‌ندێ ل هه‌وه حیلا کری
ئه‌ز هه‌رێ ساخم و خیلافێ من مری
من مه‌تاعێ جه‌نه‌تێ کر موشته‌رات... (24)
موخلص به‌رێ خوه د ده‌ته بێدوه و مایێ ل ملێ به‌رواری ژورییا، ل جه‌م سه‌یدایێ خوه، شێخ محمد پارسای، خاندنا خوه یا ئولی سه‌رگرد و ب دوماهی د ئینیت، پشتی مرنا وی ل جهێ وی ل بێدوهێ د بیته مه‌ڵا، موخلص د بیته تێکه‌ل، ڤه‌حه‌وهای و خزمه‌تکارێ بنه‌مالا شێخ طهایێ مایی، ژ شێخ محمد پارسای و شێخ مظهه‌ری سۆز، ئالیکاری، پشتگیری و زانینا ئولی وه‌ردگریت، ب رێکا شێخ طهای د هه‌لبه‌ستێ دا شه‌هره‌زا و په‌هله‌وان د بیت، ژ سه‌ربووڕا وی مفای وه‌رد گریت، ژ ده‌ریا په‌نگایا شێخ بهاءالدینی چپکه‌کێ د گریت، تێهنکا خوه پێ د شکێنیت، شێخ محمد پارسا ره‌زێ سینگێ موخلصی د کولیت، د ڤه‌وژێریت، ب زانینا خوه تۆڤ د که‌ت و د چینیت، د بیته پیلک (واسطة) د ناڤبه‌را وی ئو وه‌لیا دا، دوعا بۆ نالبه‌ندی د که‌ت، له‌و وه‌لی ئیلهاما هه‌لبه‌ستێ بۆ د هنێرن.
شێخ محمد پارسا که‌سه‌کێ گران، به‌شوش و په‌رته‌و بوو، یێ کێم خارن و خه‌و بوو، له‌و موخلص ژێ فێر و فه‌هما ببوو. د که‌ڤیته بن باندورا وی، ب مرنا وی په‌ریشان، سه‌رگه‌ردان، بێ خوه‌یی و خۆدان د بیت، ژ ده‌ڤه‌را به‌رواری باڵا باردکه‌ت، ل ناڤ گولییا بنه‌جه د بیت.
هه‌رێ ئه‌حمه‌د تۆ ده‌وله‌ت فه‌ضلێ شێخی
چه‌وا د زانی ئه‌ڤان نوکتا ده‌رێخی
د ڤێت دۆستا د ناڤ سڕا خۆ بێخی
مه پیروز بن د گه‌ل ته ئه‌ڤ ئیراده (25)
چ قورسه‌ک نور و په‌رته‌و بوو
گه‌له‌ک کێم خارن و خه‌و بوو
محمد پارســـــــــا ئه‌و بوو
له‌وا ئه‌حمه‌د وه فه‌همابی (26)
موخلص د وێ باوه‌ریێ دایه کو توره، مه‌ره‌ق و شییانا نڤێسینا هه‌لبه‌ستا، تشته‌کێ خوه‌زایی یه، د په‌یدابوون، هه‌بوون و د گه‌ل مروڤییه، پارچه‌که ژ هه‌ست، حه‌ز و لڤینێت مروڤی، که‌س ب کوته‌کی نه‌شێت ل ده‌ڤ خوه په‌یداکه‌ت، هه‌لبه‌ست نه ژ حنێر و کمێتییا مرۆڤانه، به‌لکی وه‌ک ئیلهام و وه‌حییه‌کێ یه، ژ ژێده‌ر و ب رێکێت جودا جودا د هێت و د گه‌هیتێ، وه‌ک خه‌یال، وێنه، په‌یڤ، ل هه‌ڤ د جه‌من، هه‌ست د بزڤن، گێول لێ د ده‌ت، توره و هه‌لبه‌ست ژێ به‌ر د گرن.
هه‌ستا موخلصی د بزڤیت، چاڤێت وی ب خه‌زایێ جان و گه‌شێ بامرنێ و مه‌تینی د که‌ڤیت، پێ داخبار د بیت، یێ بێ ژنه، د هندرێ خوه‌دا د که‌لیت، برسییه، ل ژان ددانییه، بۆ پارییه‌کێ نانێ ب تورسی د نالیت، دالغا ل شیڤه‌کا حازر و ب دلێ وی د نیڤا له‌گه‌نێ، ب ده‌ستێ کچکه‌کا نازک، چاڤ ڕه‌ش، که‌زی و بسک قه‌ترانی، ڕوی گول، پڕ خه‌ت و نیشان، ب کل و کلدان، سیما قه‌مه‌ره‌ک و ب تل و ده‌ستێت ب خه‌نێ د ده‌ت، وه‌ک بلبلی مه‌ست دبیت، گولستان د ڤێت، ئه‌ڤ هه‌می هزر، حه‌ز و مه‌ره‌ق و پێتڤییاتی، د مێشکێ وی دا د غولغولن، مه‌زن د بن، د وه‌ربن، ژ به‌ته‌ن و خه‌زایێ تێ د ئالزن و ئه‌ڤ کمێته هه‌لبه‌سته ژێ د ئاقدن.
ئه‌ی گه‌لی یار و برا گوه بده‌نێ من خییاله‌ک نهو هاته ژ به‌ته‌نێ
پێ بکه‌ن شه‌وق و له‌زه‌ت که‌یف و که‌نێ دا فه‌صیحا چ بخازن بده‌نێ؟
من دڤێ شیڤه‌ک د نیڤا له‌گه‌نێ جانه‌کا ده‌ستێ ته قژ بووی ب خه‌نێ
ئه‌ڤه شوله‌ک وه‌یه ده‌ستا ببه‌نێ ئه‌ز ژ سه‌برێ بیمه دارا له‌ڤه‌نێ... (27)
موخلصی باوه‌رییه‌کا موکوم یا ب وه‌لییا هه‌ی، د بیته پێگر و گوهدارێ وان، د وێ هزرێ دایه کو ئیلهاما هه‌لبه‌ستا وی ژ وانه، ئه‌و بو ڤرێ دکه‌ن، هاریکاریێ بۆ د که‌ن و شیره‌تا لێ د که‌ن کو ده‌ست ژ هه‌لبه‌ستا به‌رنه‌ده‌ت، ڕه‌واجێ لێ بکه‌ت و به‌رده‌وام بیت ل سه‌ر نڤێسینێ، ئیلهاما هه‌لبه‌ستێ و ده‌لیڤه بو خوه‌شکرن و پشتگیرییا وی، خه‌ما وان. هه‌روه‌سا ڕولێ شێخ محمد پارسای یێ خورت، وه‌ک ناڤبه‌ر و ده‌سته‌کێ وی گرنگ د بینیت ئو ده‌وله‌ت سه‌رێ وی و دوعایێت وی، وه‌لی ده‌سته‌کێ د ده‌نێ و ئیلهاما هه‌لبه‌ستا بۆ ڤڕێ د که‌ن.
من د شعرێ دا وه‌لی بوون هاریکار شبهی مه ژ کوردا نه ڕابوو که‌س چو جار... (28)
چییا من گوت وه‌لی ئیلهام دده‌ن من محمد پارسای بۆ من دوعا کر... (29)
لسه‌ر من ئه‌ولییا ئیلهام ڤرێکر ل سه‌ر شعرێ ده‌وام که ب ئیشتهابه... (30)
ئه‌ولییا ئیلهام دده‌ن نه‌زمه مه گوت
من وه‌کی خاسا دوڕا عیلمی فرۆت
جاهلا قورئان ژ گوشتی چاک ڤه‌ڕوت
ناده‌نه ب سێسه‌د نڤێژا سه‌وکه‌کێ... (31)
موخلص د صوفینیزمێ وه‌ردبیت، ژ که‌لا هه‌مبێز و گهانا دلبه‌را خوه سه‌فیهه و سه‌رگه‌ردان دبیت، د ڤێت ئه‌ڤین و حه‌زا خوه یا وێ، بو ئاشکه‌را و ئیسبات بکه‌ت، وێ ب مه‌ره‌ق و ئه‌ڤینییا خوه ب حه‌سینیت، کا حالێ وی چییه د ده‌ستێ وێ دا؟ له‌و گازی د که‌تێ " هه‌که تو باوه‌ر ژ من نه‌که‌ی، تو د شێی ژ جبریلێ منێ ئیلهامێ بپرسی، ئه‌و دێ بۆ ته حالێ من دیار که‌ت، د سه‌ر هندێڕا کو د ده‌ستپێکێ دا، من ئاگه‌هداری و نوسخه‌یه‌ک دایه ته، ، ئه‌و بۆ ته دوڕه‌کا بهاگرانه" موخلص ل ڤێرێ مبالغێ د که‌ت، د ئێخیته د قالبه‌کێ ئاشوپه‌یی دا، ژێده‌ر ورێکا ڤه‌گوهازتنا ئیلهاما هه‌لبه‌ستا خوه د شبهینیته یا پێغه‌مبه‌ری، کو په‌یام و وه‌حی و ئیلهام ب رێکا جبرائیلی بۆ د هاته ڤه‌گوهازتن.
بکه پسیار تو ژ جبریلێ منێ ئیلهامێ
نوسخه‌یه‌ک داته مه ئه‌ول ته دوڕا عال ئه‌وه... (32)
هه‌تا ڤێرێ، ل دویڤچوونا من ل سه‌ر بوچونێت وی، ئه‌م شییاین ب سه‌ر رێک، هاریکار، پێ داخبار، خێرخاز و ڤه‌گوهێزێت ئیلهاما هه‌لبه‌ستێت وی هل ببین، ، کو ژێده‌رێ بنگه‌هیێ هه‌می زانین و ئیلهاما هه‌لبه‌ستێت وی، حنێر، مشه‌یی، ئیبداع، شییان و پێچێبوونێت خوه د هه‌لبه‌ست ڤه‌هاندنێ دا بۆ ئیراده و رازی بوون و حه‌زا خۆدێ (فه‌تاح و وه‌هابی) ددانیت، ل وێ هزرێیه کو هه‌می تشت ب ده‌ستێ خۆدێیه، ژ جه‌م خوه چ نه‌نڤێسایه، چییا بۆ ب ئیلهام هاتی نه‌قل و ڤه‌هاندییه، پڕانییا هه‌لبه‌ستڤان و خه‌لکێ ده‌مێ وی، ل سه‌ر ڤێ هزرێ د کۆک بوون، هه‌تا نها ژی توڕه ب ره‌نگه‌کێ گشتی و هه‌لبه‌ست ب تایبه‌تی، د قالبێ ئیلهامێ دا د وه‌ڕبینن.
ئه‌ساسێ ڤێ وجودێ عیلم و دینه نیهایه‌ت عاقیبه‌ت قه‌بر و تورابه
به ئیلهاما خۆدێ ئه‌ڤ شعره من گوت تۆ باوه‌رکه‌ی نه باوه‌رکه‌ی وه‌سابه... (33)
چ من گووت ئه‌و ب ئیلهاما خۆدێ یه خه‌لات بۆ مه ژ ڕه‌بێ من هناری...(34)
عیبره‌ت ئه‌ڤه هه‌م نه‌صیحه‌ت هویه به‌سه نهو ئیلهام بۆ من هات ژنک فه‌تاح و وه‌هابی... (35)
ژێده‌ر و ده‌مان:
1. هۆزانڤانێت کورد صادق بهاءالدین، بپ 540.
2. باغێ کوردا به‌رگێ 1 بپ 31. مه‌ڵا طه ئێکه‌مین هه‌لبه‌ستا موخلصی ب له‌نگی ڤه‌دگوهێزیت و ده‌ستکاریێ تیدا د که‌ت کۆ جهێ حێبه‌تی و پسیارێ یه.
3. باغێ کوردا به‌رگێ 1 بپ 361.
4. باغێ کوردا به‌رگێ 1 بپ523، 99، به‌رگێ 4 بپ68، 160، 170، به‌رگێ 3 بپ 191.
5. ژ زار ده‌ڤێ دۆست و حه‌ژێکه‌رێ هه‌لبه‌ستێت وی (مه‌ڵا عبدالرحمن کانی مه‌زنی) " موخلصی چه‌ند جارا د گووته من، ده‌ما ئیلهاما هه‌لبه‌ستێ بۆ من هات، ئو ئه‌ز که‌تمه خه‌یال و تێوه‌ر بووم، هه‌لبه‌ست بۆ من د هێت، بێ هه‌زقین، وه‌کی سورکێ، خامێ من ڤێرا ناگه‌هیت بنڤێسیت و ئه‌ز ل هیڤیێ د مینم !!!"
6. باغێ کوردا به‌رگێ 1 بپ 128.
7. باغێ کوردا به‌رگێ1 بپ 346.خانی د نوبهارا زارۆکان دا هوسان گوتییه
"نه ژبۆ ساحب ره‌واجان به‌لکی ژ بۆ زاروکێن کورمانجان"
8. باغێ کوردا به‌رگێ 5 بپ 356. به‌رگێ 3 بپ 521.
9. = = به‌رگێ 5 بپ 332.
10. باغێ کوردا به‌رگێ 4 بپ 364.
11. باغێ کوردا به‌رگێ 3 بپ 231.
12. باغێ کوردا به‌رگێ1 بپ451.
13. بنێڕه پشکا هژمارا هه‌لبه‌ستێت موخلصی، ب درێژی دویڤچوون یا ل سه‌ر هاتییه کرن.
14. باغێ کوردا به‌رگێ 4 بپ 305.
15. باغێ کوردا به‌رگێ 5 بپ 159، به‌رگێ 5 بپ 136.
16. باغی کوردا به‌رگێ 4 بپ 513.
17. بنێره کورتییه‌ک ژ ژیانا وان ل دوماهییا پشکا (ئه‌حمه‌دێ موخلص و سیاسه‌ت).
18. باغێ کوردا به‌رگێ1 بپ147.
19. باغی کوردا به‌رگێ1 بپ280، 220.
20. باغی کوردا به‌رگێ4 بپ387، 513.
21. باغی کوردا به‌رگێ2 بپ62. گوڤارا ڤه‌ژین هژمارا 13 بپ88.
22. باغی کوردا به‌رگێ2 بپ145.
23. باغی کوردا به‌رگێ3 بپ346-347.
24. باغی کوردا به‌رگێ1 بپ112-113.
25. باغی کوردا به‌رگێ1 بپ371، 189، 281.
26. باغی کوردا به‌رگێ2 بپ48.
27. باغی کوردا به‌رگێ4 بپ49. به‌رگێ1 بپ239.
28. باغی کوردا به‌رگێ3 بپ 136.
29. باغی کوردا به‌رگێ1 بپ 152.
30. باغی کوردا به‌رگێ1 بپ 419.
31. باغی کوردا به‌رگێ2 بپ 279.
32. باغی کوردا به‌رگێ1 بپ 449.
33. باغی کوردا به‌رگێ1 بپ419، 213.
34. باغی کوردا به‌رگێ2 بپ 72.
35. باغی کوردا به‌رگێ2 بپ 43، 145، 63، به‌رگێ5 بپ 75.
[You must be registered and logged in to see this link.]
2007.11.29
موخلص ل ساڵا 1308مشه‌ختی به‌رامبه‌ری سالێت (1891ز-1892ز) ل کێله‌ک و به‌ربه‌ڕوژکێ چییایێ مه‌تینا، ل گۆندێ بامه‌ڕنێ، ژ دایک د بیت، هێدی هێدی وه‌رارێ د که‌ت، مه‌زن د بیت، د بیته زڕکوره، ل به‌ر ده‌ستێ دایکا خوه خاندنا ده‌ستپێکا ئولی (جزیعه‌ما و ته‌باره‌ک و قورئانێ) ختم و جاری د که‌ت، های ژ دونییایێ د بیت، خوه د تشتا د گه‌هینیت، ب خه‌زایێ (ژینگه‌ه) جانێ گۆندێ بامه‌رنێ داخبار د بیت، د سه‌ر دا چییایێ مه‌تینا یێ ب دار، ڕه‌ز و ڕێل، د بینیت، د بن دا جنیک، بیستانک و ئاقارێ لاتک لاتکیێ بامه‌ڕنێ یێ خه‌ملاندی و چاندی ب هه‌می ڕه‌نگێت فێقی و شینکاتیێ د بینیت، ل ڕوژهه‌لات و ڕوژئاڤا گر، مل و نهالێت وه‌رباندی و ب داروبار خه‌ملاندی د بینیت، ئاڤه‌کا بوش، بایه‌کێ هین وپاقژ، فێقییه‌کی مشه، کولیلک و گولێت ڕه‌نگ ڕه‌نگ، به‌ربهاڤه‌کێ به‌ردای و د لڤه‌که‌رێ ده‌ڤه‌را دوسکییا، جڤاته‌کا جوتکارا ساده، بێ رکمانی و ئارێشه، ب ڤییان، تێکه‌لی، که‌یف، حه‌نه‌ک و تڕانه، چه‌راندنا لێواز و کارکا، شه‌ڤه‌ڕوک، بێل بێلاڤا، ئاخ بان، هێلا مازییا، داوه‌ت و سه‌رکێ زاڤای، د به‌ر ڕنگێن و جنگێنا نالبه‌ندییا بابێ خوه ئه‌مینێ نالبه‌ند ڕا د خه‌و د چیت، ئه‌ڤه هه‌می د بنه هێڤێن و جه‌بل بۆ ئاڤاکرنا هه‌لبه‌سته‌کا سڤک، بێ گرێک، خۆمالی، دلڤه‌که‌ر، ب ڕه‌وش و سه‌لیقه و ب کێر.
موخلص ڕوژانه ب هزارا وێنه و دیمه‌نێت ئنتیکه‌یێت ده‌ردورێت خوه، ڕویدان، حه‌نه‌ک، یاری و تڕانا د سینگێ خوه دا د په‌نگینیت، د وه‌ربینیت، موخل و بێژینگ د که‌ت، د ئافرینیت، ژ به‌ر د که‌ڤیته داده‌کێ، د ڤێت ده‌رینیت، ئه‌زمان لێ د گه‌رهیت، سه‌قا، پڕ بێژ و له‌بله‌بان د بیت، په‌یڤا د ده‌ته به‌ر ئێک و د گوگڕینیت، جار جارا ژی سه‌لیقێ د ده‌تێ و لێک د ئینیت، ب هه‌لبه‌ستکا (چته وه‌ره جانێ هه‌که بچویک دێ ل ته که‌ن کوری کێشانێ) (1)، ل به‌ر کارکا، ب خوه د حه‌سیت کو د هندرێ وی دا هه‌بوون و شییانه‌ک یا په‌یدا د بیت، به‌لاغه‌ت، لێک ئینان، هه‌لبه‌ست یا ل ده‌ڤ د ئاقدیت.
د. مه‌سعود کتانی، دۆست، هه‌ڤال وحه‌زژێکه‌رێ موخلصی و هه‌لبه‌ستێت وی، وه‌سا لێ د نێریت کو موخلصی هه‌ر ژ سنێلییا خوه، د ژیێ (12-13) سالی دا، ل به‌ر کارکا، ل جڤاتا ده‌ست ب هه‌لبه‌ستێ کرییه، په‌یڤ داینه به‌رک، هه‌ڤۆک لێک ئیناینه و جان ڤه‌هاندینه وه ڤێ مالکا هه‌لبه‌ستکی ب ده‌ستپێکا ڤی کاروانێ دویر و درێژ دادنیت، به‌لێ مه‌ڵا طه مایی پشتگیرییا ڤێ بوچوونا وی ناکه‌ت و ب نه‌وه‌یی دده‌ت خۆیاکرن، ل وێ باوه‌ریێ یه کو موخلص وی ده‌می یێ بچویک بوو ئو بچویک هه‌می بۆ خوه ڤان تۆڤه هه‌ڤۆکا لێک د ئینن، خوه پشتڕاست د که‌ت ژ به‌ر کو ل دویڤ خاندن، پسیار، لێ گه‌رهان و ل دویڤچوونا هه‌لبه‌ستێت وی، چ شوینوارک، که‌ر و پرتێت هه‌لبه‌ستێت وی یێت وی ده‌می نه‌که‌تنه ده‌ست، ئه‌و د وێ هزری دایه پشتی موخلصی قه‌ستا بێدوهێ و مایێ ل ناڤ به‌رواری باڵا کری، ل سالا 1914ز، ل ژیێ 23 ساڵی دا، د بنه‌ماله‌کا توره‌ڤان د ته‌شقلیت، ژ وان هینی هه‌لبه‌ستا د بیت و هه‌لبه‌ستا وی پشتی د که‌ڤیته ئه‌ڤینییا ئامینا ده‌شتانی و بۆ هار و دین د بیت، د گه‌هنه گوپیتکێ و ناڤدار د بیت (2)، لێ ب هزرا من ئه‌ڤه هنده‌ک دویره ژ راستیێ، بوچوونا د. موسعود کتانی یا بنه‌جه تره، ژ به‌ر کو موخلص د سالا 1914زدا قه‌ستا بێدوهێ کرییه و تیکه‌لی ل گه‌ل مالا شێخێت مایێ، تایبه‌ت شێخ محمد پارسای کرییه، ل به‌ر ده‌ستێ وان هینی گه‌له‌ک تشتا بوویه و مفا ژ وان وه‌رگرتییه، لێ ئه‌ڤ ده‌مێ کورت، ژ سالا 1914ز – 1924ز کو ل وی ملی بوو، تێرا هندێ ناکه‌ت کو شه‌هره‌زاییه‌کا هنده یا ئنتیکه د هه‌لبه‌ست ڤه‌هاندنێ دا په‌یدا بکه‌ت، هه‌لبه‌ستا وی ب گه‌هیته گوپیتکا خوه، ڕاسته کاریگه‌رییا شێخا و ئامینایێ پاله‌کا مه‌زن ب هه‌لبه‌ستێت وی ڤه‌نا، گه‌رمی و وه‌راره‌کا به‌رچاڤ ب خوه ڤه دیتن، لێ هه‌لبه‌ستڤان د ڤی ده‌مێ هۆ یێ کورت دا ناگه‌هیته ڤێ حنێرێ، هه‌که بنگه‌ه و بزاڤ و پێکوله‌کا دی ل په‌ی وێ نه‌بیت، هه‌روه‌سا گێول، مه‌ره‌ق، حه‌ز و حنێرا هه‌لبه‌ستێ، تشته‌کێ نه‌یێ دروست کرییه، ئیلهامه‌کا خه‌زایی و خۆداییه، د گه‌ل مرۆڤی دایه، هه‌ر ژ دایک بوونێ و هێدی هێدی وه‌رارێ د که‌ت ل گه‌ل وه‌رارا مرۆڤی و د گهیت.
ب داخڤه، موخلصی کێم دیرۆک، ده‌م و جهێ نڤێسینا هه‌لبه‌ستێت خوه ل سه‌ر ده‌ست نڤێسێت خوه تومار کرینه، کو پێدڤی بوون بۆ گێنگه‌شه‌کا وه‌کی ڤێ، مرۆڤ دا شێت ب دروستاهی ڤه‌کولیت، ژێک ڤه‌وژیریت و بریارێ ل سه‌ر ده‌ت، د بیت کو هه‌لبه‌ستێت وی یێت 10 ساڵێت به‌راهیکێ ژ به‌ر کو ده‌ستپێک و د لاواز بوون ژ ناڤ بربن ئان پشتی ده‌مه‌کی ده‌ستکاری تێدا کربن و نویژه‌نکربن، بۆ زانین و لێکولین، که‌ڤن ترین هه‌لبه‌ستا وی یا که‌تییه ده‌ستێ مه، کو دیرۆک و جه ل سه‌ر دانینه، پشتی 6 ساڵا یا چوونا وی یا بێدوهێ، ل بامه‌ڕنێ ب شێخ مه‌ظهه‌ر مایی نڤێسییه، ل ساڵا 1920ز، ژیێ وی (28-29) ساڵ بوو. (3)
سال د هێن سال د چن، موخلص د که‌ڤیته به‌ر فه‌قاتیێ، ل ئامێدیێ، ل دهۆکێ، ل زاخۆ، ژ مال د ڤه‌قه‌تیت، د حوجرا دا پالڤه‌دده‌ت و د مینیت، د بیته جوقێ فه‌قییا، د که‌ڤنه به‌ر خاندنا ئولی، د به‌رڕا هه‌لبه‌ست و مه‌دیحێت ئولی د بێژن، خوه هین د که‌نێ و ب سه‌رهلدبن. کت و مات ژێ به‌رده‌وامیێ د ده‌نێ، ل په‌ی هه‌لبه‌ستێ د که‌ڤن، پێڤه د هێن گرێدانێ و هه‌لبه‌ستا د ڤه‌هینن.
موخلص د بیته زڕکوره، سنێله وبالق د بیت، هه‌لبه‌ستێت ئولی و یێت ئه‌ڤیندارییا خۆدایی و پاقژ، یێت مه‌لایێ جزیری (1570ز-1650ز)، وی تێوه‌ر د که‌ن، ل دلێ وی د هێن و پێ داخبار د بیت، وێ سه‌لیقه و سوفینیزمێ د حه‌بینیت و گه‌له‌ک هه‌لبه‌ستێت درێژ ب وی قالبی د ڤه‌هینیت.
هندی کو عیلم من هه‌بن و زهنی جه‌ما که‌م ئه‌زمان و فکر وه‌ک ب عینایه‌ت نه سه‌قا که‌م
ئه‌ز دێ ژ دلێ کوره چه‌وا مه‌دح و سه‌نا که‌م فه‌همێ منه قاصر وه نه‌شێم وه‌صفی ئه‌دا که‌م
مه‌داح ژ ته‌ڕا خالق و هندی مه‌له‌کینه...(4)
موخلص تیکه‌لی هه‌لبه‌ستڤانێت ده‌مێ خوه د بیت، ل ده‌ڤه‌را به‌هدینا، تایبه‌ت ل بامه‌رنێ و ده‌ردورێت وێ، هه‌لبه‌ستێت، خانی (1650ز- 1707ز)، شێخ غیاث الدین نه‌قشبه‌ندی، شیخ طه یێ مایی (1842ز-1919ز)، به‌کر به‌گێ ئه‌رزی، ... یێت نازک، سڤک، کورت و ب سه‌لیقه، کار لێ د که‌ن، ل دلێ وی د هێن، ژ قالبێ هه‌لبه‌ستا درێژ، داگرتی، گران، ب خه‌یال و چه‌ڤه‌نگ جاروبارا ده‌ر د که‌ڤیت، هه‌لبه‌ستا ب زمانێ جڤاکێ د نڤێسیت، ل ئاستێ ڕه‌وشه‌نبیرییا وان د گوگڕینیت، ل سه‌ر رویدان، که‌یف، تازی، پێگوتن، تڕانه و چڤێلییا د نڤێسیت، له‌و ئه‌ڤ تۆڤه هه‌لبه‌ستێت وی پتر جهێ خوه د دلێ خه‌لکی دا د که‌ن و د که‌ڤنه سه‌ر ئه‌زمان و ده‌ڤێ خه‌لکێ و ل دیوانا د هێن ڤه خاندن و ژ به‌رکرن.
موخلص خوه بوو هه‌لبه‌ستێ ئاماده د که‌ت، پێکولێ د که‌ت و خوه لێ د جه‌ربینیت، باوه‌ری ب خوه د هێت، هه‌لبه‌ست ل ده‌ڤ وه‌رارێ د که‌ت، به‌ره‌ڤ ئاقدین و گه‌هشتنێ د چیت، ل بێدوهێ، ل به‌ر ده‌ستێ شێخ محمد پارسای، شێخ طه مایی، په‌یداکرنا شه‌هره‌زایێ د هه‌لبه‌ستێ دا، نقو بونا وی د ئه‌ڤینییا دلبه‌را خوه، نازک، هیڤی و عه‌زیزا ل به‌ر دلێ خوه، ئامینا کمێتا ده‌شتانی، هه‌لبه‌ستا وی پسپور د بیت، ڕه‌واجێ د که‌ت، د بیته نمونه و د سه‌ڕدیت (دئاقدیت).
هه‌لبه‌ستێت ڤی ده‌می نڤێسین، د گران بهانه، هندی بێژی د وه‌رباندی، تژی مه‌عنانه، کورت و د داگرتینه، خه‌یال، وێنه و جه‌ڤه‌نگێت گه‌له‌ک نازک وخشیمانک ب کار ئیناینه، ب زمانه‌کێ حلی، زه‌لال، سرت و بێ هه‌زقین نڤێسینه، خوه ژ درێژی، گرانی، گرێک تێخستن و جه‌ڤه‌نگا باز دایه، ب زمانه‌کێ خۆمالی، خوه دویر کرن ژ په‌یڤێت عه‌ره‌بی، تورکی و فارسی گوگڕاندینه، زمانێ وی وه‌ک یێ شرکاکێ لی هاتییه، نه‌شییایه دانیته سه‌رێک، هه‌لبه‌ست وه‌ک سرکێ بوو هاتییه، خامێ وی ڤێرا نه د گه‌هشت (5)، چ خه‌یال و ئیلهاما هه‌لبه‌ستێ بۆ د هات بێ تێکڤه‌دان، لێ زڤڕین و ب سه‌ردا چوون به‌ڵاڤ دکر.
موخلص ڕژدیێ ل سه‌ر زمانێ خومالیێ کوردی د که‌ت، باش یێ لێ ڕه‌هوانه، پێ د نڤێسیت، خه‌لکێ هایدده‌ت پێ بنڤێسن و بخوینن، دا هندا نه‌بیت، دخازیت هه‌لبه‌ستێت خوه ب زمانێ شرینێ دایکێ بنڤێسیت، ل ناڤ خه‌لکی به‌لاڤ که‌ت، چونکی کوردستانی دێ باشتر تێ گهن و زه‌وقێ ژێ بینن ، جارا ژ وان هه‌لبه‌ستڤانێت کوردستانی یێت ب زمانێت دی د نڤێسن، د غه‌یدیت، گه‌فا لێ د که‌ت د بێژیتێ " هه‌ر نه‌ته‌وه‌کی دیوانێت هه‌لبه‌ستا، ب زمان و دیالێکتێت خوه هه‌نه و پێ ناڤدار بووینه، ته‌نێ کورد نه‌بن، ژی بێ به‌هر مانه!!! به‌سه هوین ب دویڤ بییانییا که‌تین، ب زمانێ وان د نڤێسن، وه زمانێ شرینێ کوردی هێلایه، ب زمانێ خوه یێ شرین ل گه‌ل خه‌لکێ باخڤن، پێ بنڤێسن، ئه‌ز ژ قورئانێ فێری عه‌ره‌بیێ بوویمه، لێ شانازیێ ب زمانێ کوردی د که‌م و د دلێ من دا یه. ل ڤێرێ مرۆڤ چ جوداهییه‌کێ نابینیت د نێڕین و بوچوونێت وی ئو ئه‌حمه‌دێ خانی، د ڤێ مه‌سه‌لێ دا، ژ به‌ر کو خانی گرنگیێ ب زمانی، تایبه‌ت بۆ بجویکا د مه‌م و زینێ و نوبهارا بچوکا دا، راسته ڕاست و ڤه‌کری د ده‌ت.
هه‌لبه‌ست و بوچوونێت هه‌ردو ئه‌حمه‌دا (جزیری و خانی) باندورا خوه ل سه‌ر هه‌لبه‌ستا ئه‌حمه‌دێ موخلص د که‌ن، موخلص د بیته په‌پوکه‌ک د ده‌ستێ وان دا، ژ که‌هنیێت زه‌ڵال و خۆمالیێت وان تێهنکا خوه د شکێنیت، گه‌له‌ک وینا بۆ موکوم کرن و ئاڤاکرنا هه‌لبه‌ستێت خوه ژ وان قه‌ر د که‌ت، خوه ب وێرس و درێژه پێده‌رێ رێبازا وان دادنیت، وان ب سه‌یدا و سه‌رکێشێت هه‌لبه‌ستڤانا د هژمێریت.
هه‌می کاتب نه خۆدان خه‌تێ پاك پێشکێش نه هه‌ژینه ل خانی...
بارک الله لک هه‌رده‌م شاعر تو چه‌وا هنده فه‌صاحه‌ت زانی...
ته به شعرێ لوغه‌تێ که‌ڤنێ مه ساخکر تۆ ل سه‌ر مه هه‌ر بارانی...(6)
ڤێت ئه‌کابر ئیعتراضێ لمن نه‌که‌ن من نه‌گوته بۆ حضورا وان شرین
بۆ بچیکا گووت مه بۆ که‌یف و که‌نی له‌و ب کرمانجی من گووت دا تێ ب گه‌هی...(7)
ایها الآکراد خافوا و استحوا لیس فیکم شاعر یحي الوطن...
قد ترکتم لهج آباء کرام هل علمتم انه عار علن؟
کلموا الناس بما فی انفسکم من لسان الاصل کی لا تمتحن...
قد کفاکم من لغات الغیر ما انتموا حصلتموه بالمنن...
فاکتب الکردي و اقرا لهجه ان یفید الکاتب فی کل فن...
احمد الله علمت العربی فخري الکردي و فی بالی سکن (
لکل قوم لسان و لهجتهم بها لهم فی کلام الشعر دیوان...
قام لهم احمدان الخانی و الجزیری علیهما من اله الخلق رضوان
منا هما سیدا الآشراف و الشعرا بالشعر قد نطقا فالدهر فرحان
ثالث اثنین قام الیوم بعدهما للشعر احمدکم هذاک برهان (9)
موخلصی یێ ب خوه شه‌رمه، یێ ب عاره، بێ دادیێ ناحه‌بینیت، کێماتیێ ل به‌ر که‌سێ د انانیت، ب قه‌شمه‌ریێت بییانییا ل سه‌ر کوردا و کێمکرنا وان دل گران د بیت، ته‌حه‌ملێ ناکه‌ت، دادرسیتێ و به‌رهنگار د بیت، په‌سنا کوردا د که‌ت ، ب توره، فێهرس و مێر د هژمێریت، لێ د سه‌ر هندێرا ژ کوردا یێ رازی نیینه ژ به‌ر کورد پویته‌ی ناده‌نه ب توره‌ی و هه‌لبه‌ستا، بووینه پێتڕانک و قه‌شمه‌رێت خه‌لکێ، هه‌لبه‌ستێت وی د ده‌ستا دا ماینه، که‌س قڕانه‌کی ناده‌تێ، داباغێ کوردا ژ بۆ خزمه‌ت، مفا و سه‌ر بلندییا کوردا، چاپ بکه‌ت، ئه‌ڤ ئه‌گه‌ره وی د ئازرینن، که‌رب گرتی د بیت، ژ به‌ر ته‌عنێت وان دانانیت، ژ که‌ربێت وان دا. خۆرت تر و ڕژد تر د بیت ل سه‌ر هه‌لبه‌ستا نڤێسینێ، به‌رده‌وامیێ د ده‌ته نڤێسینا هه‌لبه‌ستێ، دا وێ گه‌وه‌رێ پڕ که‌تن، به‌لکی گه‌له‌ک چاڤ لێ بکه‌ن و کورد ل هه‌لبه‌ستڤانێت خوه خوه‌دی ده‌رکه‌ڤن.
لنک وان ئه‌م وه‌کی هرجا چیاینه نیهایه‌ت هنده بێ ناڤین و تامی
نزان ئه‌و مه کوردا ناڤ بلنده گه‌له‌ک ڕابوون ژ مه خاس و کیرامی
ژ که‌ربا وان مه ده‌ست هاڤێته شعری کو دا بزانن مه یا هه‌ی ئینتیزامی...(10)
هه‌ر که‌س ته‌عن دارن بۆ مه کوردا د بێژن بێ کیتابن بوونه حه‌یوان
کو نابن خۆدان شه‌وکه‌ت چو جارا که‌ڕ و د لالن نه ئه‌زمانه نه نیشان
ژ ڤێ طه‌عنێ مه ده‌ست هاڤێته شعرا کو هه‌ر بۆ غه‌یری مه نابیته مه‌یدان
ژ که‌ربا وان سه‌رێ کوردا مه ڕاکر مه ده‌ینا سه‌ر برینا تازه ده‌رمان... (11)
ئه‌حمه‌دێ موخلص د ناڤ قه‌هر، کۆل، ده‌رد و د خه‌ما ئولێ ئیسلامێ دا نقوم د بیت، چام د هێنه سه‌ری، د بیته تماشه، خازوک، پێتڕانکێ خه‌لکێ و هه‌یکری، د پلان و پروگرامێ خوه یێ ژییانی دا، سه‌رناکه‌ڤیت، تویشی گه‌له‌ک ده‌رده‌سه‌ری و هلنگافتنا د بیت، هندی د هێته ڤێ ڕه‌وشا خراب، باشتر لێ بکه‌ت، به‌رهنگاری ڤان ئارێشا ببیت و چاره‌سه‌ر بکه‌ت، لێ چه‌نسێ وی ناهێت، ڕوژ بۆ ڕوژێ بارێ وی گران تر لێ د هێت، د بنڤه د فه‌تسیت، هه‌می ده‌رگه لێ د هێن گرتن، ژییان ل به‌ر دارگران د بیت، خوه‌شی لێ پشت ڕێ دبیت. موخلص د دلێ خوه دا د وه‌ڕمیت، که‌رب د گریت، د فیرهێت، نه‌شێت ئێدی ته‌حه‌ملێ بکه‌ت، ڤان قه‌هر، کول و ده‌ردا د هندرێ خوه دا ب حه‌وینیت، چ ڕێیا نابه‌تێ، دڤێت بارێ خوه هنده‌ک سڤک بکه‌ت، ژێ ب ب ڕه‌ڤیت، ل هیڤییا ئیلهامێ د مینیت، ڤان وینه و تراجیدیا کوم د که‌ت، ل سه‌ر کۆرک د بیت، ب سه‌دا هه‌لبه‌ستێت کمێت ژێ د ئاقدن و به‌ر د گرن. که‌ربا خوه دا د ڕیژیت، دلێ خوه پێ هین و ده‌ڕێژ د که‌ت.
چ له‌وما من نه‌که‌ن ئه‌ز سوت و حه‌لهام
موسلمانا نه‌مایه غیره‌تا عام
بۆ ڤی قه‌هرێ ئو ته‌عنێ هات مه ئیلهام
کو به‌حرا ئه‌و که‌تینی بێ مه‌یاڤه... (12)
چه‌ند ئاسته‌نگ و رێگر د که‌فتنه د رێکا موخلصی دا، ژ بۆ نڤێسینا هه‌لبه‌ستا، هه‌که نها ده‌ه قاتی ڤان هه‌لبه‌ستێت ل به‌ر ده‌ست هه‌بان، وی ئیشاره‌ت ب هنده‌ک ژ ڤان ئاسته‌گ و ڕێگرا داینه، ئه‌ز د خازم کو ب کورتی ب سه‌ردا بچم، ژ به‌ر کو ل سه‌ری من ئیشاره‌ت دا، دو ئه‌گه‌رێت ڕژد بوونا وی ل سه‌ر هه‌لبه‌ستێ و زورییا به‌رهه‌مێ وی "موخلصی باوه‌ر ب خوه نه بوو کو دێ روژه‌کێ هه‌لبه‌ستێت وی هێنه چاپکرن، ژ به‌ر وی ده‌ست و دارێ نه بنه‌جه ، ده‌ستکورتی، موعیزی، پری ئالۆزی، شه‌ره‌نیخ و مشه‌ختی، پویته ب ناڤه‌ڕۆک، کورتکرن و زه‌نگین کرنا هه‌لبه‌ستێ نه‌دایه، سه‌ڕاست نه‌کرینه و ب سه‌ردا نه‌چوویه، ب سه‌دا هه‌لبه‌ستێت وی ژ بێ باوه‌ری، بێ خه‌می و پویته پێدانێ هندا بووینه، وی ب خوه ژی، ل ساڵێت دوماهیکا ژییانا خوه، گه‌له‌ک هه‌لبه‌ستێت خوه سوتن و ژ ناڤ برینه، هزرا ڤه‌جه‌ماندنا هه‌لبه‌ستێت خوه و چاپکرنا وان د که‌ت، زکاتێ د خازیت، بێشا ژ مه‌علما وه‌ر دگریت، ل هیڤیێ یه ل سوریێ چاپ بکه‌ت، هه‌روه‌سا ڕه‌وشا وی یا خرابا جڤاکی، مالداری، بێ ژنی، قه‌دا و به‌ڵایێت هاتینه سه‌ری د که‌ته بناسێت کێمییا به‌رهه‌مێ خوه، ژ بێ ژنی، غه‌زه‌ل و هه‌لبه‌ست بۆ نه هاتینه، هه‌روه‌سا ده‌ستکورتی، نه‌بوونا کاغه‌ز و قه‌له‌ما ب سه‌دا هه‌لبه‌ستێت وی د زکدا فه‌تسینه و به‌ر نه‌گرتینه. (13)
نێ غه‌زه‌ل تازه ناهێن گه‌له‌ک ژ دلی چونکه بێ ژن دائیما هه‌ر دل کۆلم
نێ ئه‌ڤه سه‌د جار مه گازندا خۆ گوت ما نه به‌سه یا کری وه ل من زوڵم؟ (14)
دا ژ من دایکا گولێ خۆ سل نه‌که‌ت سه‌ییدا نورانی یه بێری یا په‌زی
من له‌وا ئه‌ڤ شعره هۆ کۆرت گوتی یه کو مرۆڤ مه‌عتل دبی ژ بێ کاغه‌زی (15)
هناڤێت من بکه‌ن خش خش ژ بێ چائی ل خشخاشا
ژ بێ فێقی ژ بێ گۆشتی نه‌بیت غه‌یری ده‌و و نانی
ب نانێ گارس و ته‌حله‌ی به گارس دهوک و چیچ ماشی
فه‌صاحه‌ت دێ چه‌وا ژ من هێت ئه‌قل وان بر ب تالانی... (16)
د سه‌ر ده‌ست و دارێت وی ده‌می یێت به‌رته‌نگ و ب زه‌حمه‌ت را، قه‌تلازی و ب ده‌ست نه‌که‌فتنا کتێبا، کێمییا ئامویرێت ڕاگه‌گاندنێ مینا (ڕادیۆ، تێله‌ڤزیون و ڕوژنامه... )، ژ هه‌ڤ قۆت بوونێ ژ ده‌ردوورێت خوه، موخلصی بزاڤ و پێکول کرییه کو خوه ژ ڤی چارچوڤێ ته‌نگ ده‌ربێخیت و های ژ رویدان وبزاڤا ڕه‌وشه‌نبیرییا ده‌ردورێت خوه هه‌بیت، له‌و دێ بینی د حوجرادا ب مه‌ره‌ق ڤه کتێبا گولستانێ یا (سه‌عدی شیرازی) د خوینیت و لێ ڕه‌هوان دبیت، ژێ فێری زمانێ فارسی د بیت و پێ داخبار د بیت، هه‌روه‌سا ب زانین و کتێبێت نڤێسه‌ڤانێ مصری (ابن الحجر) (17) یژی داخبار د بیت، خوه د ئینیته رێزا وان ده‌ما ناڤ ل خوه د ده‌ت، ب خوه د خۆڕیت، فڕ و گه‌رم د بیت، ل کۆچک و دیوانا دا.
چاک بترسن ئه‌ز بزوت و ئاگرم
بۆ چ ئه‌ردێ حه‌ز بکه‌ن ئه‌ز حازرم
ئه‌حمه‌دم کوردم یه‌قین خۆش شاعرم
شبهی بۆ عیلمی مه‌ڵا (ابن الحجر) (18)
ئه‌ی گه‌لی دۆست و نیاسا ئه‌ڤه خۆش عیلمه وه خاند
ئه‌ز د ڤی فه‌نی وه‌کی سه‌عدی یو ئیبن و لحه‌جه‌رم... (19)
ئه‌حمه‌دێ موخلص وه‌کی هه‌لبه‌ستڤانێت کوردێت به‌ری خوه، جزیری، خانی، فه‌قیێ ته‌یران...ته‌ڤلی سوفی نیزمێ د بیت و د وێ رێبازێ دا وه‌رارێ د که‌ت، ل دویڤ د چیت و د که‌ته بنگه‌هێ هه‌رێ موکومێ هه‌لبه‌ستێت خوه، ژ قورئانێ ده‌ست پێ د که‌ت و ده‌رگه‌هێت خاندن، زانین، هزر، ئول و باوه‌ریێ لێ ڤه د بن، خوه د ئێخیته د چارچوڤێ ئولی دا، خوه فه‌هما و پێ د گه‌هینیت، د بیته مه‌ڵا و نسحه‌ت که‌ر و رێبه‌رێ ئولی، پڕانییا که‌دا خوه، هه‌لبه‌ستێت خوه د ئێخیته د خزمه‌تا وه‌رار، پیروزی، به‌لاڤکرنا ئولێ ئیسلامێ دا، د که‌ڤیته جڕه و شه‌ره‌نیخێ ل گه‌ل هزر و باوه‌ریێت هه‌ڤدژێت ئیسلامێ، چییا ژێ د هێت ب کریار و پروپاگندێ دڤی ده‌لیڤه‌ی دا د که‌ت، ب سه‌دا هه‌لبه‌ستێت ب کێر، ب حنێر و ئه‌نتیکه ژ بۆ خزمه‌تا باوه‌ری و ئولا ئیسلامێ نڤێساندینه، ژ حه‌دیس و ئایه‌تێت قورئانا پیروز مفا وه‌رگرتییه، پێ داخبار بوویه، هه‌لبه‌ستێت خوه پێ ب هێز و موکوم کرینه، ل سه‌ر بندکێ وان هه‌لبه‌ستێت خوه نژنینه، بنێره حنێرا وی کری د هه‌لبه‌ستا درێژا ب ناڤێ (چار وه‌خت) کو تێدا په‌سنا چار ده‌مێت دونییایێ و هه‌بوونا مروڤی، قوناغێت وه‌رار و مه‌زن بوونێ، مرن، روژا حساب، دان و ستاندن و ژیانا بن دونییایێ د که‌ت. ب ڤه‌کری و شانازی ڤه خۆیا د که‌ت کو ئه‌ڤ هه‌می زانینه، حنێر و هه‌لبه‌سته هه‌می ژ قورئانێ وه‌ک ئیلهام زانینه و وه‌رگرتینه.
جه‌هوه‌رێ من نه ڤه‌شێرن حه‌یفه دا سه‌قا ده‌م جهی کوردستانێ
ئافه‌رین بۆ ته هزار جار ئه‌حمه‌د ته ئه‌ڤا زانی هه‌می ژ قورئانێ (20)
چ من گووته حه‌دیسێ و ئایه‌تا گووت که‌سێ ئه‌و هو نه‌بیت وی دیت خوساری... (21)
موخلص ژ بۆ گه‌هه‌شتنا ئارمانجا خوه، رێ و مه‌سله‌کا نه‌قشه‌به‌ندی د هلبژێریت و ل سه‌ر دچیت، هه‌روه‌سا ژ طه‌ریقه‌تا غه‌وسێ گه‌یلانی ژی دویر ناکه‌ڤیت، ب ڤییان د گه‌ل د بیت، ژ ڤان هه‌رد و سه‌روکانییا ئاڤه‌کا زه‌ڵال ڤه د خۆت و تێهنکا خوه پێ د شکێنیت. ژ ده‌وله‌ت سه‌رێ خۆدێ ئو وان ئه‌ڤ ڕه‌نگه ته‌رتیب و زانینه ب ده‌ست د که‌ڤیت و چرایێ هه‌لبه‌ستا وی هل و گه‌ش د بیت.
ئه‌زم صادق منا زانی ب حوب ئه‌ڤ ته‌رز و ته‌رتیبه
هه‌می ژ ده‌وله‌ت خۆدێ و فه‌یضا طه‌ریقا غه‌وثێ گه‌یلانی... (22)
بابێ من سوفی ئه‌مینێ نه‌عله‌به‌ند من ئیمام غه‌وثه ئو شاهێ نه‌قشه‌به‌ند ...
موحیبه‌تێ ئه‌ز قادریمه و خدمه‌تێ نه‌قشبه‌ندیمه و مریدێ حه‌ضره‌تێ... (23)
غه‌وث و شاهێ نه‌قشه‌به‌ندن من هه‌وار
ئاڤ ژ هه‌ردو که‌هنییا من تێر ڤه‌خار
من نه‌هێلا ئه‌و شه‌رابا وان چوو جار
هه‌ردو وا کر ل قه‌لبێ من مه‌وات
نه‌قشه‌به‌ندی رێکم و حوب قادری
من ب ڤێ چه‌ندێ ل هه‌وه حیلا کری
ئه‌ز هه‌رێ ساخم و خیلافێ من مری
من مه‌تاعێ جه‌نه‌تێ کر موشته‌رات... (24)
موخلص به‌رێ خوه د ده‌ته بێدوه و مایێ ل ملێ به‌رواری ژورییا، ل جه‌م سه‌یدایێ خوه، شێخ محمد پارسای، خاندنا خوه یا ئولی سه‌رگرد و ب دوماهی د ئینیت، پشتی مرنا وی ل جهێ وی ل بێدوهێ د بیته مه‌ڵا، موخلص د بیته تێکه‌ل، ڤه‌حه‌وهای و خزمه‌تکارێ بنه‌مالا شێخ طهایێ مایی، ژ شێخ محمد پارسای و شێخ مظهه‌ری سۆز، ئالیکاری، پشتگیری و زانینا ئولی وه‌ردگریت، ب رێکا شێخ طهای د هه‌لبه‌ستێ دا شه‌هره‌زا و په‌هله‌وان د بیت، ژ سه‌ربووڕا وی مفای وه‌رد گریت، ژ ده‌ریا په‌نگایا شێخ بهاءالدینی چپکه‌کێ د گریت، تێهنکا خوه پێ د شکێنیت، شێخ محمد پارسا ره‌زێ سینگێ موخلصی د کولیت، د ڤه‌وژێریت، ب زانینا خوه تۆڤ د که‌ت و د چینیت، د بیته پیلک (واسطة) د ناڤبه‌را وی ئو وه‌لیا دا، دوعا بۆ نالبه‌ندی د که‌ت، له‌و وه‌لی ئیلهاما هه‌لبه‌ستێ بۆ د هنێرن.
شێخ محمد پارسا که‌سه‌کێ گران، به‌شوش و په‌رته‌و بوو، یێ کێم خارن و خه‌و بوو، له‌و موخلص ژێ فێر و فه‌هما ببوو. د که‌ڤیته بن باندورا وی، ب مرنا وی په‌ریشان، سه‌رگه‌ردان، بێ خوه‌یی و خۆدان د بیت، ژ ده‌ڤه‌را به‌رواری باڵا باردکه‌ت، ل ناڤ گولییا بنه‌جه د بیت.
هه‌رێ ئه‌حمه‌د تۆ ده‌وله‌ت فه‌ضلێ شێخی
چه‌وا د زانی ئه‌ڤان نوکتا ده‌رێخی
د ڤێت دۆستا د ناڤ سڕا خۆ بێخی
مه پیروز بن د گه‌ل ته ئه‌ڤ ئیراده (25)
چ قورسه‌ک نور و په‌رته‌و بوو
گه‌له‌ک کێم خارن و خه‌و بوو
محمد پارســـــــــا ئه‌و بوو
له‌وا ئه‌حمه‌د وه فه‌همابی (26)
موخلص د وێ باوه‌ریێ دایه کو توره، مه‌ره‌ق و شییانا نڤێسینا هه‌لبه‌ستا، تشته‌کێ خوه‌زایی یه، د په‌یدابوون، هه‌بوون و د گه‌ل مروڤییه، پارچه‌که ژ هه‌ست، حه‌ز و لڤینێت مروڤی، که‌س ب کوته‌کی نه‌شێت ل ده‌ڤ خوه په‌یداکه‌ت، هه‌لبه‌ست نه ژ حنێر و کمێتییا مرۆڤانه، به‌لکی وه‌ک ئیلهام و وه‌حییه‌کێ یه، ژ ژێده‌ر و ب رێکێت جودا جودا د هێت و د گه‌هیتێ، وه‌ک خه‌یال، وێنه، په‌یڤ، ل هه‌ڤ د جه‌من، هه‌ست د بزڤن، گێول لێ د ده‌ت، توره و هه‌لبه‌ست ژێ به‌ر د گرن.
هه‌ستا موخلصی د بزڤیت، چاڤێت وی ب خه‌زایێ جان و گه‌شێ بامرنێ و مه‌تینی د که‌ڤیت، پێ داخبار د بیت، یێ بێ ژنه، د هندرێ خوه‌دا د که‌لیت، برسییه، ل ژان ددانییه، بۆ پارییه‌کێ نانێ ب تورسی د نالیت، دالغا ل شیڤه‌کا حازر و ب دلێ وی د نیڤا له‌گه‌نێ، ب ده‌ستێ کچکه‌کا نازک، چاڤ ڕه‌ش، که‌زی و بسک قه‌ترانی، ڕوی گول، پڕ خه‌ت و نیشان، ب کل و کلدان، سیما قه‌مه‌ره‌ک و ب تل و ده‌ستێت ب خه‌نێ د ده‌ت، وه‌ک بلبلی مه‌ست دبیت، گولستان د ڤێت، ئه‌ڤ هه‌می هزر، حه‌ز و مه‌ره‌ق و پێتڤییاتی، د مێشکێ وی دا د غولغولن، مه‌زن د بن، د وه‌ربن، ژ به‌ته‌ن و خه‌زایێ تێ د ئالزن و ئه‌ڤ کمێته هه‌لبه‌سته ژێ د ئاقدن.
ئه‌ی گه‌لی یار و برا گوه بده‌نێ من خییاله‌ک نهو هاته ژ به‌ته‌نێ
پێ بکه‌ن شه‌وق و له‌زه‌ت که‌یف و که‌نێ دا فه‌صیحا چ بخازن بده‌نێ؟
من دڤێ شیڤه‌ک د نیڤا له‌گه‌نێ جانه‌کا ده‌ستێ ته قژ بووی ب خه‌نێ
ئه‌ڤه شوله‌ک وه‌یه ده‌ستا ببه‌نێ ئه‌ز ژ سه‌برێ بیمه دارا له‌ڤه‌نێ... (27)
موخلصی باوه‌رییه‌کا موکوم یا ب وه‌لییا هه‌ی، د بیته پێگر و گوهدارێ وان، د وێ هزرێ دایه کو ئیلهاما هه‌لبه‌ستا وی ژ وانه، ئه‌و بو ڤرێ دکه‌ن، هاریکاریێ بۆ د که‌ن و شیره‌تا لێ د که‌ن کو ده‌ست ژ هه‌لبه‌ستا به‌رنه‌ده‌ت، ڕه‌واجێ لێ بکه‌ت و به‌رده‌وام بیت ل سه‌ر نڤێسینێ، ئیلهاما هه‌لبه‌ستێ و ده‌لیڤه بو خوه‌شکرن و پشتگیرییا وی، خه‌ما وان. هه‌روه‌سا ڕولێ شێخ محمد پارسای یێ خورت، وه‌ک ناڤبه‌ر و ده‌سته‌کێ وی گرنگ د بینیت ئو ده‌وله‌ت سه‌رێ وی و دوعایێت وی، وه‌لی ده‌سته‌کێ د ده‌نێ و ئیلهاما هه‌لبه‌ستا بۆ ڤڕێ د که‌ن.
من د شعرێ دا وه‌لی بوون هاریکار شبهی مه ژ کوردا نه ڕابوو که‌س چو جار... (28)
چییا من گوت وه‌لی ئیلهام دده‌ن من محمد پارسای بۆ من دوعا کر... (29)
لسه‌ر من ئه‌ولییا ئیلهام ڤرێکر ل سه‌ر شعرێ ده‌وام که ب ئیشتهابه... (30)
ئه‌ولییا ئیلهام دده‌ن نه‌زمه مه گوت
من وه‌کی خاسا دوڕا عیلمی فرۆت
جاهلا قورئان ژ گوشتی چاک ڤه‌ڕوت
ناده‌نه ب سێسه‌د نڤێژا سه‌وکه‌کێ... (31)
موخلص د صوفینیزمێ وه‌ردبیت، ژ که‌لا هه‌مبێز و گهانا دلبه‌را خوه سه‌فیهه و سه‌رگه‌ردان دبیت، د ڤێت ئه‌ڤین و حه‌زا خوه یا وێ، بو ئاشکه‌را و ئیسبات بکه‌ت، وێ ب مه‌ره‌ق و ئه‌ڤینییا خوه ب حه‌سینیت، کا حالێ وی چییه د ده‌ستێ وێ دا؟ له‌و گازی د که‌تێ " هه‌که تو باوه‌ر ژ من نه‌که‌ی، تو د شێی ژ جبریلێ منێ ئیلهامێ بپرسی، ئه‌و دێ بۆ ته حالێ من دیار که‌ت، د سه‌ر هندێڕا کو د ده‌ستپێکێ دا، من ئاگه‌هداری و نوسخه‌یه‌ک دایه ته، ، ئه‌و بۆ ته دوڕه‌کا بهاگرانه" موخلص ل ڤێرێ مبالغێ د که‌ت، د ئێخیته د قالبه‌کێ ئاشوپه‌یی دا، ژێده‌ر ورێکا ڤه‌گوهازتنا ئیلهاما هه‌لبه‌ستا خوه د شبهینیته یا پێغه‌مبه‌ری، کو په‌یام و وه‌حی و ئیلهام ب رێکا جبرائیلی بۆ د هاته ڤه‌گوهازتن.
بکه پسیار تو ژ جبریلێ منێ ئیلهامێ
نوسخه‌یه‌ک داته مه ئه‌ول ته دوڕا عال ئه‌وه... (32)
هه‌تا ڤێرێ، ل دویڤچوونا من ل سه‌ر بوچونێت وی، ئه‌م شییاین ب سه‌ر رێک، هاریکار، پێ داخبار، خێرخاز و ڤه‌گوهێزێت ئیلهاما هه‌لبه‌ستێت وی هل ببین، ، کو ژێده‌رێ بنگه‌هیێ هه‌می زانین و ئیلهاما هه‌لبه‌ستێت وی، حنێر، مشه‌یی، ئیبداع، شییان و پێچێبوونێت خوه د هه‌لبه‌ست ڤه‌هاندنێ دا بۆ ئیراده و رازی بوون و حه‌زا خۆدێ (فه‌تاح و وه‌هابی) ددانیت، ل وێ هزرێیه کو هه‌می تشت ب ده‌ستێ خۆدێیه، ژ جه‌م خوه چ نه‌نڤێسایه، چییا بۆ ب ئیلهام هاتی نه‌قل و ڤه‌هاندییه، پڕانییا هه‌لبه‌ستڤان و خه‌لکێ ده‌مێ وی، ل سه‌ر ڤێ هزرێ د کۆک بوون، هه‌تا نها ژی توڕه ب ره‌نگه‌کێ گشتی و هه‌لبه‌ست ب تایبه‌تی، د قالبێ ئیلهامێ دا د وه‌ڕبینن.
ئه‌ساسێ ڤێ وجودێ عیلم و دینه نیهایه‌ت عاقیبه‌ت قه‌بر و تورابه
به ئیلهاما خۆدێ ئه‌ڤ شعره من گوت تۆ باوه‌رکه‌ی نه باوه‌رکه‌ی وه‌سابه... (33)
چ من گووت ئه‌و ب ئیلهاما خۆدێ یه خه‌لات بۆ مه ژ ڕه‌بێ من هناری...(34)
عیبره‌ت ئه‌ڤه هه‌م نه‌صیحه‌ت هویه به‌سه نهو ئیلهام بۆ من هات ژنک فه‌تاح و وه‌هابی... (35)
ژێده‌ر و ده‌مان:
1. هۆزانڤانێت کورد صادق بهاءالدین، بپ 540.
2. باغێ کوردا به‌رگێ 1 بپ 31. مه‌ڵا طه ئێکه‌مین هه‌لبه‌ستا موخلصی ب له‌نگی ڤه‌دگوهێزیت و ده‌ستکاریێ تیدا د که‌ت کۆ جهێ حێبه‌تی و پسیارێ یه.
3. باغێ کوردا به‌رگێ 1 بپ 361.
4. باغێ کوردا به‌رگێ 1 بپ523، 99، به‌رگێ 4 بپ68، 160، 170، به‌رگێ 3 بپ 191.
5. ژ زار ده‌ڤێ دۆست و حه‌ژێکه‌رێ هه‌لبه‌ستێت وی (مه‌ڵا عبدالرحمن کانی مه‌زنی) " موخلصی چه‌ند جارا د گووته من، ده‌ما ئیلهاما هه‌لبه‌ستێ بۆ من هات، ئو ئه‌ز که‌تمه خه‌یال و تێوه‌ر بووم، هه‌لبه‌ست بۆ من د هێت، بێ هه‌زقین، وه‌کی سورکێ، خامێ من ڤێرا ناگه‌هیت بنڤێسیت و ئه‌ز ل هیڤیێ د مینم !!!"
6. باغێ کوردا به‌رگێ 1 بپ 128.
7. باغێ کوردا به‌رگێ1 بپ 346.خانی د نوبهارا زارۆکان دا هوسان گوتییه
"نه ژبۆ ساحب ره‌واجان به‌لکی ژ بۆ زاروکێن کورمانجان"
8. باغێ کوردا به‌رگێ 5 بپ 356. به‌رگێ 3 بپ 521.
9. = = به‌رگێ 5 بپ 332.
10. باغێ کوردا به‌رگێ 4 بپ 364.
11. باغێ کوردا به‌رگێ 3 بپ 231.
12. باغێ کوردا به‌رگێ1 بپ451.
13. بنێڕه پشکا هژمارا هه‌لبه‌ستێت موخلصی، ب درێژی دویڤچوون یا ل سه‌ر هاتییه کرن.
14. باغێ کوردا به‌رگێ 4 بپ 305.
15. باغێ کوردا به‌رگێ 5 بپ 159، به‌رگێ 5 بپ 136.
16. باغی کوردا به‌رگێ 4 بپ 513.
17. بنێره کورتییه‌ک ژ ژیانا وان ل دوماهییا پشکا (ئه‌حمه‌دێ موخلص و سیاسه‌ت).
18. باغێ کوردا به‌رگێ1 بپ147.
19. باغی کوردا به‌رگێ1 بپ280، 220.
20. باغی کوردا به‌رگێ4 بپ387، 513.
21. باغی کوردا به‌رگێ2 بپ62. گوڤارا ڤه‌ژین هژمارا 13 بپ88.
22. باغی کوردا به‌رگێ2 بپ145.
23. باغی کوردا به‌رگێ3 بپ346-347.
24. باغی کوردا به‌رگێ1 بپ112-113.
25. باغی کوردا به‌رگێ1 بپ371، 189، 281.
26. باغی کوردا به‌رگێ2 بپ48.
27. باغی کوردا به‌رگێ4 بپ49. به‌رگێ1 بپ239.
28. باغی کوردا به‌رگێ3 بپ 136.
29. باغی کوردا به‌رگێ1 بپ 152.
30. باغی کوردا به‌رگێ1 بپ 419.
31. باغی کوردا به‌رگێ2 بپ 279.
32. باغی کوردا به‌رگێ1 بپ 449.
33. باغی کوردا به‌رگێ1 بپ419، 213.
34. باغی کوردا به‌رگێ2 بپ 72.
35. باغی کوردا به‌رگێ2 بپ 43، 145، 63، به‌رگێ5 بپ 75.
admin- رێڤه‌به‌رێ گشتی
- Hejmara Nûçeyan : 156
Join date : 2010-05-29
Age : 32
Welat : kurdistan
ئه‌ڤروکه : بارانه -
Rûpel 1 ji 1
Permissions in this forum:
Tu nikarî bersîv bide ser mesajên li ser vê forumê.|
|
|
» کود12 ریکلام
» lara m
» چه‌وا ئیمێله‌کێ هوتمێل بو خو دروستکه‌ی
» Gelo Tirkiye çima dostê Îranê û dijminê Îsraîlê ye?
» Ronahi TV’
» Serok Barzanî pirotukoleka dîrokî digel Ferensa morkir
» موزیکه‌کا خه‌مگین